| تحلیل موانع نهادی و پیامدهای عدم به‌کارگیری متخصصان تلفیقی بهداشت و بیماری‌های آبزیان در صنعت تکثیر و پرورش میگو با وجود ظرفیت و اولویت قانونی |
| کد مقاله : 1154-5THISC-FULL |
| نویسندگان |
|
مصطفی قلی پور1، نیما شیری *2، فریدون حسنی3، رضا سلیقه زاده4، مهسا نادری سامانی5 1پژوهشکده میگوی کشور، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران. 2پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندر عباس، ایران. 3دکتری تخصصی دامپزشکی بهداشت آبزیان، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران 4دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، شوشتر، ایران 5اداره کل شیلات سیستان و بلوچستان، سازمان شیلات ایران، چابهار، ایران. |
| چکیده مقاله |
| صنعت پرورش میگو از ارکان اقتصاد دریامحور ایران است و تداوم آن به مدیریت بهداشتی کارآمد و کنترل بیماری‌هایی مانند لکه سفید (WSSV) و نکروز حاد پانکراس (AHPND) وابسته است. با وجود ظرفیت‌های قانونی برای به‌کارگیری متخصصان دامپزشکی بهداشت آبزیان با پایه شیلاتی، روند رو‌به‌گسترش «تخصص‌زدایی» در ساختار نظارتی کشور پیامدهای جدی اقتصادی، زیست‌محیطی و تولیدی ایجاد کرده است. این پژوهش با هدف شناسایی موانع نهادی عدم استفاده از نیروهای تخصصی و تحلیل پیامدهای آن بر سلامت و عملکرد مزارع میگو انجام شد. روش‌شناسی مطالعه ترکیبی (Mixed-Methods) بود. در بخش کیفی، تحلیل قوانین، بررسی رویه‌های اداری و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با متخصصان و مدیران به‌منظور استخراج موانع ساختاری و اجرایی صورت گرفت. در بخش کمی، عملکرد ۳۰ مزرعه در استان‌های جنوبی در دو گروه «دارای متخصصان تلفیقی» و «فاقد این تخصص» بر اساس شاخص‌هایی همچون نرخ تلفات، کارایی تولید، هزینه‌های درمانی و وضعیت بهداشتی مقایسه شد و داده‌ها با آزمون‌های آماری مناسب تحلیل گردید. یافته‌ها نشان داد مزارع فاقد متخصص به دلیل ضعف تشخیص، مدیریت نادرست بهداشت و مصرف بی‌رویه داروها با افت کیفیت آب، افزایش تلفات، کاهش بهره‌وری و تهدید بازارهای صادراتی مواجه‌اند. موانع اصلی شامل ضعف اجرای قوانین، نبود سازوکار احراز صلاحیت تخصصی و اتکای ساختاری به دامپزشکان فاقد دانش شیلاتی بود. نتایج تأکید می‌کند که بی‌توجهی به متخصصان تلفیقی مغایر الزامات قانونی است و خسارات جدی بر تولید، محیط زیست و امنیت غذایی وارد می‌کند. اصلاح سیاست‌های نظارتی، الزام بهره‌گیری از متخصصان واجد صلاحیت و تقویت نظام آموزشی، پیش‌نیاز توسعه پایدار صنعت میگو است. |
| کلیدواژه ها |
| دامپزشک، بهداشت آبزیان، پرورش میگو، شیلات، تخصص‌زدایی، مدیریت بهداشتی. |
| وضعیت: پذیرفته شده |